Towards the great lexico-derivational model of the 20th century Polish vocabulary

• 영문명: Ku wielkiemu modelowi leksykalno-derywacyjnemu polszczyzny XX wieku
• 발행기관: 한국슬라브어학회
• 저자명: Piotr Wierzchoń
• 간행물 정보: 『슬라브어 연구』제17권 제1호, 161~178쪽, 전체 18쪽
• 주제분류: 인문학 > 기타인문학
• 파일형태: PDF
• 발행일자: 2012.02.28

영문 초록

W artykule zaprezentowano wstępną koncepcję budowy tzw. wielkiego modelu leksykalnoderywacyjnego (supermodelu polszczyzny XX w.). Model ten, obejmujący od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy jednostek, dotyczy polszczyzny okresu 1901–2000 analizowanej frekwencyjnie w parametrach: leksykalnych (np. w zakresie kategorii nazw), derywacyjnych (tj. w zakresie np. określania inwentarza morfemów) i, oczywiście, chronologizacyjnych (w zakresie corocznej, kontynualnej obserwacji polszczyzny XX w.). Dotychczasowe badania leksykalno-diachroniczne dla słownictwa XX w. (a ściślej mówiąc: 2. poł. XX w.) opierały się głównie na materiale leksykograficznym. Np. modele autorstwa T. Smółkowej (1976), T. Smółkowej i D. Tekiel (1977) czy H. Satkiewicz (1969) wykorzystywały materiał ze Słownika języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego. Istotnym krokiem w rozwoju wielkich modeli derywacyjnych były ujęcia np. H. Jadackiej (2001) i K. Waszakowej (1994, 2005), w których to modelach dodano komponent materiałowy, na który składały się jednostki pochodzące z własnych, dodatkowych względem materiału słownikowego ekscerpcji chronologizacyjnych (np. z tekstów prasowych). W związku zatem z zaistniałą potrzebą kolekcjonowania możliwie adekwatnie schronologizowanego materiału leksykalnego w językoznawstwie polskim w końcu XX w. pojawił się szczególnie ważny problem opracowania metodologii ekscerpcji i chronologizacji tego materiału. W literaturze przedmiotu ujmuje się zatem pewne koncepcje chronologizacyjne dla słownictwa XX w., które określić można mianem programów lingwochronologizacyjnych (autorstwa np. T. Smółkowej, D. Tekiel, J. Wawrzyńczyka czy P. Wierzchonia). Aplikacja każdego z tych programów (teorii ekscerpcji i chronologizacji) prowadzi do uzyskania pewnego modelu chronologizacyjnego polszczyzny XX w. Jedną z bardziej obiecujących kwantytatywnie i dokumentacyjnie teorii ekscerpcyjnych jest TLCH P. Wierzchonia. Jej aplikacja prowadzi do uzyskania takiej ilości oryginalnego materiału, głównie z 1. poł. XX w., który już w tej chwili umożliwia budowę modelu polszczyzny XX w. Model taki może z kolei powstać wyłącznie ze względu na teorię, w której chce się badać dane leksemy. Teoria to w innym wysłowieniu: zestaw pytań, które chce się postawić względem danego materiału. W artykule przedstawiono ponad 20 pytań, które piszący te słowa uważa za warte sformułowania pod adresem polszczyzny XX w. Uzyskanie odpowiedzi na te (i ewentualnie inne, kolejne) pytania pozwoli ukazać bogactwo, konieczność i piękno polszczyzny XX w.

목차

1. Introduction

2. Definition of the great model

3. Empirical basis of great models

4. Milestones of the Polish linguistics levelling the ground for the great model of the Polish vocabulary in the 20th century

5. Polish linguochronologization

6. Polish linguochronography

7. Chronologization critics of post-war models of the 20th century Polish vocabulary

8. In which way should the empirical material for the model of the 20th century Polish vocabulary be gathered?

9. Is it worth trying to improve models of the Polish vocabulary of the second half of the 20th century and build the 20th century model right now?

10. Theory of the 20th century Polish vocabulary: what questions should the supermodel of the 20th century answer?

11. Visualisation of the results

12. Conclusion

키워드

대 어휘-파생 모델 폴란드어 어휘 생산성 언어적 연대화 언어적 연대 측정학 시각화 Great lexico-derivational model Polish vocabulary Productivity Linguochronologization Linguochronography Visualisation